Θεραπιανός

Αποθετήριο Νο685

Με αυτόν το σκοπό, που χορευτικά είναι συρτός,  τραγουδιούνται σε μεγάλο ποσοστό τα «ποιητικά», τα αυτοσχέδια δηλαδή δίστιχα.
Τα δίστιχα αυτά είναι ομοιοκατάληκτα σε ιαμβική δεκαπεντασύλλαβη μορφή, όπως είναι η πιο κοινή μορφή 
των διστίχων σε όλη την Ελλάδα. Σε ένα γαμήλιο γλέντι, στο χορό της νύφης όπου συνηθίζεται οι καλεσμένοι 
να εύχονται με δίστιχα, ο Θεραπιανός είναι ο κατ' εξοχήν σκοπός.    
Η ονομασία του σκοπού παραπέμπει στο προάστιο «Θεραπ(ε)ιά» της Κωνσταντινούπολης και ίσως σχετίζεται με την προέλευσή του. Στην εφημερίδα "Σιφναϊκή Φωνή" του 1980 σώζεται μαρτυρία εγγονής του πρωτοπόρου βιολιστή της Σίφνου Δημήτριου Φιλίππου-Βιολά (1861-1942) κατά τον οποίο ο σκοπός κατέφτασε στη Σίφνο από την Πόλη από τον ίδιο περί το 1890. 
Πρώιμη καταγραφή του Θεραπιανού σε δίσκο 78 στροφών έγινε το 1930 με πρωτοβουλία της Μ. Μερλιέ του Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών με οργανοπαίκτες τον Γιάννη Αντιλαβή στο βιολί και Δημήτριο Βλαχόπουλο στο σαντούρι και στο τραγούδι. Εκεί η καταγραφή έχει τίτλο ¨Νύφη μου καλορίζικη".

Σε άρθρο με τίτλο «Μια Ιδιοτυπία σε Τραγούδια των Κυκλάδων και Δωδεκανήσων» (Επετηρίδα του Κέντρου Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας, Ακαδημία Αθηνών, 1981 τόμος ΚΕ, σελ. 104-121) ο μουσικολόγος Γ. Αμαργιανάκης καταγράφει μια σειρά από σκοπούς όπου τα δίστιχα αποδίδονται κατά ημιστίχια με τέτοιο τρόπο ώστε πριν το τελευταίο ημιστίχιο να επαναλαμβάνεται το δεύτερο ημιστίχιο του πρώτου στίχου. Σε αυτό, κατά τον Αμαργιανάκη, συνίσταται η «ιδιοτυπία» και το δικαιολογεί ότι γίνεται για να τονιστεί η ομοιοκαταληξία. Ο Θεραπιανός είναι ένας από αυτούς.

Παρακάτω φαίνεται ενδεικτικά πώς αναπτύσσεται τραγουδιστικά το δίστιχο. Βασικό χρακτηριστικό είναι η χρήση του "αμάν, αμάνι" ως τσάκισμα
i.    Στον Αρτεμώνα –ωχ αμάν αμάν αμάνι- καλέ -στον Αρτεμώνα στο Σταυρί
ii.    αμάνι, άμαν, αμάν, αμάνι στα Ξάμπε- στα Ξάμπελα στο Κάστρο.
iii.    Ωχ, εκεί το πρωτο- ωχ αμάν αμάν αμάνι καλέ- εκεί το πρωτογνώρισα
iv.    αμάνι, στα Ξάμπελα στο Κάστρο το πρόσω- το πρόσωπό σου τ’ άσπρο.

Η μουσική του «Θεραπιανού» παρουσιάζει ομοιότητες με το γνωστό «Στον Αρτεμώνα, στο Σταυρί»  που εμφανίστηκε τη δεκαετία του 60 από τους Κονιτόπουλους.

Σιφνέικο τραγούδι
Χορευτικό τραγούδι
Χρονολογία: ----
Δημοσιεύτηκε από: Συντάκτης Π.Σ.Σ.
Δημοσιεύτηκε στις: 04 Απρ 2025
Τεκμήρια: 1

Στίχοι