Φεγγαράκι

Αποθετήριο Νο323

Το «Φεγγαράκι» αποτελεί ένα από τα πιο δημοφιλή και γνωστά τραγούδια στο Σιφνέικο γλέντι. Κυριολεκτικά, είναι από τους πρώτους σκοπούς που μαθαίνουν τα σιφνιωτόπουλα εξ’ απαλών ονύχων. Ανήκει στα «Ευρωπαϊκά» λόγω του ότι έχει ρυθμό 3/4 και χορεύεται ως βαλς.

Ο προσδιορισμός της προέλευσης του σκοπού αυτού είναι δύσκολος. Επειδή είναι βαλς και οι στίχοι του έχουν «λόγιο» ύφος θα μπορούσε κάποιος να υποθέσει ότι σχετίζεται με δυτικές επιρροές και αστικό περιβάλλον. Εύλογα, θα το αναζητούσε κάποιος στην παλιά επτανησιακή ή αθηναϊκή σκηνή (τέλη 19ου αιώνα), στην αθηναϊκή επιθεώρηση (πρώτο τρίτο του 20ου αιώνα) ή στην κατηγορία των προπολεμικών ελαφρών τραγουδιών, όπως συμβαίνει με πολλά τραγούδια της κατηγορίας των «Ευρωπαϊκών» του Σιφνέικου γλεντιού. Λόγω της περιορισμένης σχετικά διάσωσης τραγουδιών αυτών των κατηγοριών είναι δύσκολο να γίνει διερεύνηση μέσω ηχογραφήσεων. Σε κάθε περίπτωση πάντως δεν έχει απαντηθεί το «Φεγγαράκι» στις όποιες διασωθείσες ηχογραφήσεις. Αναγκαστικά αναζητούμε στοιχεία μέσα από γραπτά κείμενα τα οποία έχουν διασώσει στίχους από τραγούδια των διαφόρων εποχών. Και πάλι δεν έχουν βρεθεί καταγραφές που να θυμίζουν το «Φεγγαράκι» και να ανήκουν στις προηγούμενες τρεις κατηγορίες.

Τέτοιου είδους σκοποί και τραγούδια απαντώνται επίσης και στο αστικό περιβάλλον της Πόλης και της Σμύρνης του 19ου αιώνα. Παρόλο λοιπόν που η λαϊκή μουσική της Πόλης και της Σμύρνης είναι συνδεδεμένη με ανατολίτικες κυρίως φόρμες δεν αποκλείονται και ρυθμοί εκ πρώτης όψεως δυτικότροποι. Με τα δεδομένα αυτά δεν θα ήταν παράδοξο να ανατρέξει κανείς στη Μικρασία για να βρει στοιχεία και για το «Φεγγαράκι».

Το 19ο αιώνα, αρκετοί φιλέλληνες και περιηγητές της Ελλάδας κατέγραψαν λαϊκά τραγούδια των Ελλήνων. Οι εργασίες αυτές απετέλεσαν τη βάση και την απαρχή για τη μελέτη και καταγραφή των τραγουδιών του Ελληνικού λαού. Ένας από αυτού ήταν και ο Κόμης de Marcellus ο οποίος είχε επισκεφτεί τον Ελλαδικό χώρο και τη Μικρά Ασία ως διπλωμάτης την περίοδο πριν την επανάσταση και κατέγραψε πλήθος λαϊκών τραγουδιών. Σχετική συλλογή εκδόθηκε το 1851 [Chants du Peuple en Grece, Παρίσι 1851]. Στην κατηγορία των ερωτικών διστίχων είχε καταγράψει και το:

 

Δεν θυμήσαι από πότε άρχησα να σ’ αγαπώ,

και το ξέχασες δι όλον, και προσμένεις να το πω

 

Φεγγαράκι ήτον τότε, καλοκαιρινή βραδιά, 

που ετόξευσεν ο έρως την αθλία μου καρδιά

 

Τα αηδονάκια κελαϊδούσαν τότες μ’ άκραν ηδονήν, 

ταις φωναίς και περιπλέκαν στην εδικήν σου καλλονήν

 

Είναι προφανές ότι το δεύτερο από τα δίστιχα αυτά παραπέμπει κατευθείαν στο Σιφνέικο «Φεγγαράκι». Έτσι, τουλάχιστον από πλευράς στίχων, το «Φεγγαράκι» μας αποδεικνύεται ότι χρονολογείται πριν το 1840 και απαντάται στην Πόλη. 

Στα Σιφνέικα γλέντια, το "Φεγγαράκι" ακολουθείται από άλλο βαλς με συμβατικό τίτλο "Φεύγεις στερνή χαρά" (δες σχετικό λήμμα)  

Σιφνέικο τραγούδι
Χορευτικό τραγούδι
Χρονολογία: ----
Δημοσιεύτηκε από: Συντάκτης Π.Σ.Σ.
Δημοσιεύτηκε στις: 01 Απρ 2025
Τεκμήρια: 0

Στίχοι

Φεγγαράκι ήταν και τότες  του Μαϊου η πρώτη βραδιά

που μας επλήγωσε ο έρως την αθώα μας καρδιά

 

Κάνω την καρδιά μου βάρκα την ελπίδα μου πανί

και ταξιδεύω σε όλο τον κόσμο καρδιά δε βρήκα να με πονεί

 

Ταξιδεύω, ταξιδεύω κουρελιάστη το πανί 

κι ένα καρδιόκτυπο γυρεύω αφού η καρδιά σου δε με πονεί